Slimmer verdelen van vaccinaties heeft meer effect

Bij weinig beschikbare vaccins, is het beter deze aan kleine populaties te geven dan aan grote. Dat stelt econoom Evelot Duijzer in haar proefschrift over de verdeling van een beperkte hoeveelheid beschikbare vaccins. Het eerlijk verdelen van de vaccins over alle populaties blijkt soms een slecht idee, aangezien er dan in geen enkele populatie daadwerkelijk iets bereikt kan worden. Duijzer promoveert vrijdag 15 september 2017 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Wanneer een deel van de bevolking is gevaccineerd, kan een infectieziekte zich minder snel verspreiden. Hierdoor worden ook indirect de ongevaccineerden meer beschermd, stelt Duijzer (Erasmus School of Economics) in haar proefschrift Mathematical Optimization in Vaccine Allocation.

Niet eerlijk verdelen effectiever
Duijzer ontdekte dat bij weinig beschikbare vaccins, deze beter aan kleine populaties gegeven kunnen worden dan aan grote. In een grote populatie is een kleine hoeveelheid wellicht een druppel op de gloeiende plaat, maar in een kleine populatie kun je ermee het verschil maken tussen het explosief groeien en het direct uitdoven van een uitbraak. Het eerlijk verdelen van de vaccins over alle populaties blijkt dan een slecht idee, aangezien er dan in geen enkele populatie daadwerkelijk iets bereikt kan worden.

Slimmer verdelen
Vervolgens bestudeerde de promovenda hoeveel vaccines er minimaal nodig zijn om te voorkomen dat een uitbraak explosief kan groeien. Door op een slimme manier de vaccins te verdelen over de leeftijdsgroepen blijken er veel minder vaccins nodig te zijn dan andere verdelingen in de literatuur.

Het blijkt vooral belangrijk te zijn om die leeftijdsgroepen te vaccineren die een grote bijdrage leveren aan de verspreiding van de ziekte. Voor de Nederlandse bevolking zijn dit de leeftijdsgroepen 6-12, 13-19 en 20-39. Door hen te vaccineren kan verspreiding voorkomen worden, waardoor ook de kwetsbare groepen als jonge kinderen en ouderen beschermd zijn.

Vaccinatie strategieën
De optimale oplossingen van de beslissingsproblemen rond vaccinatie die Duijzer bekeek, zijn soms uiterst oneerlijk. Ook in eerder onderzoek kwam dit naar voren, maar met haar analytische aanpak kan ze ook uitleggen hoe deze oneerlijke allocaties tot stand komen. Dat levert nieuwe inzichten op in de beslissingsproblemen rond het verdelen van vaccins.
De resultaten van het proefschrift zijn belangrijk voor beleidsmakers bij het zoeken naar vaccinatie strategieën, die zowel effectief als eerlijk moeten zijn. De eenvoudige modellen en analytische inzichten in dit proefschrift kunnen als uitgangspunt dienen voor het analyseren van de effectiviteit van zulke strategieën.