Studie: aanpak zinktekort cruciaal bij preventie Covid-19

Er zijn sterke aanwijzingen dat een zinktekort of verstoring van de zinkstofwisseling in het lichaam mensen extra vatbaar maakt voor het coronavirus (SARS-CoV2). Het voorkomen van een zinktekort – bijvoorbeeld met zinksupplementen – kan daarom een cruciale rol spelen bij het herstel van immuunverstoringen en preventie van de virusinfectie. Vooral bij risicogroepen zoals ouderen, mensen met overgewicht en diabetes type 2. 

Dat blijkt uit een wetenschappelijke, peer reviewed publicatie van de Nederlandse arts voor voedingsgeneeskunde Janpaul Mossink in het medische vaktijdschrift de British Medical Journal (BMJ), Nutrition, Prevention & Health.

In zijn literatuurstudie ‘Zinc as nutritional intervention and prevention measure for COVID–19 disease ’ concludeert Mossink dat een adequate zinkstatus essentieel is voor een goed functionerend immuunsysteem. Dat verbetert al vanaf het eerste contact met het coronavirus de immuunrespons zoals aangetoond bij verschillende andere virale infecties en vermindert de kans op longontsteking.

Zink is een essentiële factor voor de afweer tegen virussen. Een zinktekort of verstoringen van de zinkstofwisseling in het lichaam leiden tot ontregeling van immuunreacties. De voornaamste risicogroepen voor Covid-19 – ouderen, mensen met overgewicht en diabetes type 2 – hebben óók een verhoogd risico op een zinktekort. De ontregeling van immuunreacties door verstoring van de zinkbalans is wellicht een belangrijke verklaring waarom vooral deze groepen extra vatbaar zijn voor het coronavirus (SARS-CoV2) en waarom de infectie bij hen vaak ernstiger verloopt, concludeert Mossink.

Hogere kans op zinktekort
Te weinig zinkinname via de voeding, verhoogde alcoholconsumptie en diverse onderliggende ziekten vergroten de kans op een zinktekort. Bovendien bleek in klinische studies dat bij proefpersonen de zinkniveaus significant verminderden bij gebruik van diverse, veelgebruikte bloeddrukverlagende en cholesterolverlagende medicijnen. Hierdoor ontstaat bij patiënten met hoge bloeddruk of hart- en vaatziekten die deze middelen gebruiken gemakkelijker een zinktekort of een verstoring van de zinkbalans. Dat leidt weer tot verstoring van het immuunsysteem.

Omdat er nog geen doeltreffende behandeling en ook geen effectief, veilig vaccin beschikbaar is tegen Covid-19 vindt Mossink het dringend noodzakelijk om de aandacht te richten op het identificeren en aanpakken van defecten in het immuunsysteem, zoals verstoring van de zinkbalans. Zink is onder andere cruciaal voor het optimaal functioneren van de slijmvliezen van de luchtwegen, waardoor virussen minder makkelijk het lichaam kunnen binnendringen. Ook voor een optimale functie van diverse immuuncellen en de aanmaak van antistoffen.

Ontsteking beperkt beschikbaarheid van zink
Een chronische ontregeling van de stofwisseling, zoals bij obesitas en diabetes type 2, leidt tot algehele, milde, chronische ontsteking in het lichaam. Door deze ontsteking bindt meer zink zich aan cellulaire eiwitten en is er minder beschikbaar voor essentiële immuunfuncties. Voldoende zink vermindert de ontsteking en herstelt deels de verstoorde immuunfuncties. Daarnaast draagt zink bij aan de verbetering van de regulering van de bloedsuikerspiegel, wat vooral bij overgewicht en diabetes type 2 van groot belang is.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld ijzer beschikt het lichaam maar over een beperkte voorraad zink, die snel voor immuuncellen beschikbaar is; genoeg voor slechts enkele dagen. Zo kan in korte tijd een zinktekort ontstaan. Dit kan gebeuren door een verminderde opname via de voeding, bijvoorbeeld bij verminderde eetlust. Ook kan dit ontstaan door toegenomen verlies van zink via de urine.

Voedingsinterventies noodzakelijk
Op korte termijn zijn daarom gerichte voedingsinterventies nodig voor mensen met risico op een zinktekort. Bij groepen met een hoog risico zou het direct starten van zinksuppletie serieus overwogen moeten worden, aldus Mossink. Deze maatregelen kunnen niet alleen verdere verspreiding van het coronavirus beperken, maar dragen sowieso bij aan een betere gezondheid van mensen uit de risicogroepen.

De publicatie laat zien dat er sterke aanwijzingen zijn voor een cruciale rol van zink bij de preventie en het ziekteverloop van Covid-19 en daarmee bij de verspreiding van het coronavirus. Verder vervolgonderzoek naar het verband tussen voeding en de afweer tegen virussen is dringend nodig, vooral naar de interactie tussen voedingsstoffen, geneesmiddelen en immuunfuncties.